Oost-Europa en de vredesbeweging
door Henk Spaan
Stellingen over de gebeurtenissen in Oost-Europa (januari 1990)
1) Iedereen heeft in de afgelopen maanden op de televisie kunnen zien wat de overgrote meerderheid van de bevolking in Oost-Europa denkt en al jaren gedacht heeft over het communisme. De ineenstorting van de macht van de heersende communistische partijen wordt ervaren als een bevrijding die vergelijkbaar is met de bevrijding van Nederland in 1945.
2) Het communisme is een pijnlijke vergissing gebleken vanaf het moment dat de Bolsjewieken in oktober 1917 de macht overnamen en vervolgens alle andere politieke stromingen uitschakelden.
3) De enigen die geprofiteerd hebben van "het communisme", zijn de arbeiders in het westen geweest. Het communisme maakte de kapitalisten in het westen bang en daardoor voelden zij zich gedwongen tot concessies aan de eisen van de arbeidersbeweging.
4) Arbeiders, boeren en anderen in de Sovjet-Unie of in de socialistische landen in Oost-Europa zijn er in alle opzichten op achteruit gegaan door de machtsovername van de communisten. Alle verhalen over goedkoop openbaar vervoer, gratis gezondheidszorg en geringe inkomensverschillen blijken uit de lucht te zijn gegrepen.
5) De planeconomie is een fiasco gebleken. Het is ook een waanidee te denken dat de totale wirwar van onderlinge (economische) betrekkingen tussen mensen en organisaties zou zijn te beheersen vanuit één punt, of dat dat wenselijk zou zijn.
6) Een beetje planning is nodig en een beetje kapitalisme; waar de grens moet liggen is niet achter de PC vast te stellen.
7) Links heeft nooit geweten hoe erg het in Oost-Europa was. Links heeft altijd de neiging gehad om de problemen daar te ontkennen of te vergoeilijken.
8) Je zou kunnen zeggen dat de linkse ideologie op dit moment in Oost-Europa in de beklaagdenbank staat. Links moet zich ervan bewust zijn, dat het systematische zwijgen van links over problemen in socialistisch landen links medeplichtig gemaakt heeft aan de reëel bestaande onderdrukking in socialisme.
9) Links zal iets moeten doen aan zijn vastgeroeste, afgezaagde vijandsbeeld. De standaard linkse praatjes kunnen niemand meer overtuigen; ze zijn totaal niet interessant meer.
10) Het is een vergissing te denken dat de koude oorlog bedacht is door de NAVO. De koude oorlog werd ook gevormd in het Kremlin, waar men een externe vijand hard nodig had om de interne terreur mee te rechtvaardigen.
11) Fascisme en communisme ontlopen elkaar weinig in onmenselijkheid en destructiviteit. Het verschil tussen Stalin en Hitler is dat Stalin de Tweede Wereldoorlog won en dat Hitler hem verloor.
12) Het verschil tussen links en rechts zegt mij persoonlijk niets meer. Ik zou er de voorkeur aan geven als Groen Links de Groenen zouden gaan heten (en eventueel zouden gaan samenwerken met Roel van Duijn).