De verkiezingsuitslag (maart 17)
1) Ik voorspelde vantevoren dat de PvdA vijftien zetels zou halen maar ik zat er naast. Ik voorspelde wat ik hoopte, hoewel ik de PvdA campagne slecht vond. Ik stemde Dijsselbloem om duidelijk te maken dat ik de regeringsdeelname goedgekeurd heb en de campagne fout. Ik sprak meer mensen die er zo over dachten. Het handjevol mensen dat nog PvdA stemde, was dus voor een deel kritisch over de koers van de PvdA.
2) Het youtube filmpje van Hans Spekman met de kraandrijver die in een fles moest pissen, maakt de essentiële fout van de PvdA zichtbaar: De 'linkse' koers van de PvdA, gericht op de arbeider, is een misser omdat die voorbijgaat aan het feit dat de PvdA al enkele tientallen jaren een partij is van midden- en hogere ambtenaren. Hen heeft de partij nu ook weggejaagd.
3) Die enorme stemformulieren zijn belachelijk en daar moet iets aan gedaan worden. En overigens moet het mogelijk zijn om elektronisch stemmen tellen redelijk betrouwbaar te laten verlopen. Ik heb de indruk dat men streefde naar honderd procent betrouwbaarheid en dat is onmogelijk en volkomen overdreven. Mijnheer de Minister van Binnenlandse Zaken, zoek eens naar een makkelijke aanpak: "dan moet het maar zo!". Overigens was de exit-poll dit jaar bijna helemaal correct; daar is kennelijk meer werk van gemaakt.
4) Ik heb niet op Thierry Baudet gestemd en ik denk niet dat het goed is om de EU te verlaten, maar ik denk dat het goed is dat hij in de Kamer komt. Zijn kritische benadering van de EU hoort in de Kamer thuis en kan de discussie vooruit helpen. Ook is het goed als er iemand in de Kamer komt die openlijker durft te verwoorden dat hij immigratie wil beperken, want daarvoor hebben veel mensen zorgen en dat zijn niet allemaal fascisten.
5) Wat dat betreft is de rol van Wilders steeds minder belangrijk: Hij voert de discussie niet en probeert nooit te zoeken naar meer werkbare voorstellen. Het feit dat hij de pers (en dan in het bijzonder RTL) uitmaakte voor "laaghartig tuig", deed helemaal de deur dicht. Hij had moeten volstaan met zeggen dat het niet netjes was om zijn broer "in de strijd te werpen" tegen Wilders. Wilders wordt ook minder belangrijk in zijn islam-kritiek. Soms is die kritiek terecht, maar met het verbieden van de islam en de koran en met het ontkennen van het recht om te vergaderen (moskeeën) wordt zijn standpunt bijna potsierlijk. Overdrijving en het gebruik van krachttermen verzwakt vrijwel altijd een betoog. ("heel groot" is altijd vager dan "groot").
6) Als ik een gokje mag doen, dan lijkt een kabinet van VVD, CDA, D'66 en PvdA waarschijnlijker dan een kabinet met GroenLinks. Want het verschil tussen VVD en GroenLinks is groter dan het verschil met de PvdA. De PvdA heeft ook heel wat ervaren ministers in de aanbieding. Alleen heeft de PvdA wel tijd nodig om bij te komen van de klap en moet de PvdA nog even afrekenen met de "koers-Spekman".
7) Ik denk dat de Turkije-crisis Rutte geholpen heeft, ook al omdat Rutte volgens mij geen grote fouten heeft gemaakt. Maar ik was het ook eens met Buma toen hij vervolgens het dubbele paspoort ter discussie stelde. Als Erdogan er een gewoonte van maakt Turken in Nederland te beschouwen als zijn onderdanen en op basis daarvan denkt in Nederland te kunnen doen wat hem goeddunkt, dan moet Nederland op den duur gaan nadenken over de dubbele paspoorten. Dan mag je wel degelijk zeggen: "Als dat zo doorgaat, dan moeten die Grijze Wolven (hun gebaar zie je regelmatig op TV) maar eens gaan kiezen".
8) Aan de andere kant vind ik het goed dat Denk in de Kamer gekomen / gebleven is. We moeten ons er niet over verbazen als Denk conservatieve opvattingen heeft, want daarmee vertegenwoordigen zij zeker de opvattingen van een deel van de Turkse of Marokkaanse of Islamitische achterban. Conservatieve christenen mogen in de Kamer en dus ook Denk. Voor de Denk-achterban komt de Nederlandse politiek dichterbij; als Denk tenminste niet wordt weggelachen of weggejouwd.
9) Tenslotte wil ik nog iets noemen dat ik gemist heb in de hele campagne. Iedereen had de mond vol over duurzaamheid en over aanpak van het 'klimaatvraagstuk', maar drie minuten later vertelden al die mensen ook dat er niemand waar dan ook op achteruit mocht gaan. Dat is onzin. Ik had graag gehoord dat er een paar mensen zouden zeggen: "Als we werkelijk die duurzaamheid willen, dan zal dat zeker betekenen dat we er in materiële welvaart op achteruit gaan, en bereid je daar maar vast op voor". We moeten zuiniger omgaan met energie en met grondstoffen en het rijke West-Europa zal zeker meer moeten inschikken dan andere delen van de wereld. Alleen de partij voor de dieren heeft zoiets gezegd door zich uit te spreken tegen de economische "groei".