Teksten over Groenlinks
door Henk Spaan
De verkiezingsnederlaag (sept 2012)
GroenLinks heeft een commissie samengesteld voor een onderzoek naar de achtergronden van de forse verkiezingsnederlaag, een commissie onder leiding van Andree van Es.Dat doet denken aan de commissie van Ojik die in 2007 moest onderzoeken waarom GroenLinks in 2006 verder gedaald was naar 6 zetels na ooit op 11 zetels gestaan te hebben. Het is duidelijk dat het rapport van Ojik niet de vinger op de wonde heeft weten te leggen. En het is de vraag of een rapport van Es dat dit keer kan.
Het is beter om geen commissie te vormen, want iedereen die iets zeggen wil, krijgt nu de raad "wacht nou eerst op het rapport van de commissie" in plaats van een behoorlijk antwoord. En het rapport van Es komt in maart volgend jaar als mosterd na de maaltijd, vol met belangrijke maar even zo goed voorspelbare constateringen. Ik zou zeggen: voer de discussie nú.
Dat zal niet gebeuren want inmiddels is het gewoonte geworden om discussie en verschillen van mening te omschrijven met de term "gedoe". Met andere woorden als een soort tobberige bezigheid die we moeten vermijden en die alleen "de mensen van ons vervreemdt".
Ik zal kort een aantal punten noemen die ik belangrijk vind.
1) Jolande Sap is geen goede lijsttrekker. Het verbaast me dat in GroenLinks iedereen zo lovend is over haar. Ik twijfel niet aan haar capaciteiten, maar een lijsttrekker is ze niet.
2) GroenLinks is niet duidelijk genoeg als het om het milieu gaat. GroenLinks denkt te veel in termen van wettelijke en overheidsmaatregelen en spreekt te weinig in algemene termen over welvaart en milieuvraagstukken. De partij van de dieren doet dat beter.
Eigenlijk het enige interessante moment in de afgelopen verkiezingsdebatten (ik heb overigens lang niet alles gezien) was toen Theo Maassen tegen Rutte probeerde duidelijk te maken dat het dogma van de economische groei eindelijk op de helling moet. Theo Maassen zei wat GroenLinks vaker en klemmender had moeten zeggen. Ik kan begrijpen dat niet iedereen de verbale begaafdheid van Theo Maassen heeft (hoewel?, in het parlement mag je toch ook wat talent verwachten?), maar GroenLinks had het op zijn minst kunnen proberen,
GroenLinks had er goed aan gedaan af en toe niet te letten op wat nodig is voor regeringsdeelname, maar op wat nodig is voor het milieu. Bijvoorbeeld dat een beleid nodig is om mensen de auto uit te krijgen en om verkeersstromen te beperken. Groenlinks had mijn sympathie terug gewonnen als het ondubbelzinnig pleitte voor hogere brandstofprijzen. Daar win je "het volk" niet mee, maar je zegt iets waarmee je iedereen aanspreekt. "Vergroening van de economie" is volgens mij in de eerste plaats beperking van verkeersstromen.
3) GroenLinks wil duurzaam zijn en sociaal. Dat wordt tot vervelens toe herhaald, maar het sociale is niet uit de verf gekomen: Het beeld is ontstaan dat groenlinks is voor afschaffing van de ontslagbescherming en voor een verkorting van de WW en daarmee is niets meer over van het sociale gezicht van GroenLinks. Kijk maar eens wat de werkgroep arbeidsverhoudingen in GroenLinks vindt over het eigen GroenLinks.
Ik denk dat ik het in principe eens ben met GroenLinks en ik weet zeker dat er iets moet veranderen op dit gebied, maar dat kost moeite, dat vraagt aandacht en er moet over gepraat worden. Er is NIETS gedaan om het GroenLinks-standpunt uit te leggen of te verdiepen of aan te passen, eigenlijk niet meer sinds het verschijnen van "vrijheid eerlijk delen". Dit verwijt geldt dus ook Femke Halsema en Ineke van Gent.
Ik heb wel eens gezegd dat de partijraad daarover een uitvoerig debat moest organiseren, maar telkens was de reactie dat dat allang gebeurd was en dat we geen oude koeien uit de sloot moeten halen. Dat geeft alleen maar "gedoe". Deze week zagen we wat een partij krijgt, die geen "gedoe" wil.
Ik denk dat dit evenveel heeft bijgedragen aan de nederlaag van deze week als het besluit om de missie naar Kunduz te steunen. Beide leidden tot een vertrek van de oude achterban.
4) Overigens vind ik dat GroenLinks beter groen kan zijn dan links. Op het sociale gebied heeft GroenLinks bitter weinig meer te winnen en is de concurrentie van SP, PvdA en een beetje de PVV, veel te groot.
GroenLinks moet niet langer hinken op twee benen, maar duidelijker (en onbeschaamder) een milieupartij worden. GroenLinks moet niet langer de belangen willen behartigen van mensen die dat niet van GroenLinks vragen. Als we daarvoor kiezen, zal overigens snel genoeg blijken dat we nog wel degelijk iets te melden hebben aan de "zwakkeren in de samenleving" (ik krijg de term bijna niet mijn tekstverwerker uit). Want een samenleving die zuinig is met grondstoffen en energie is een samenleving waarin menselijke arbeid weer belangrijker wordt. Het is een samenleving die ook iets te bieden heeft aan mensen zonder een wetenschappelijke of HBO opleiding.
Als we voor een groen GroenLinks kiezen, hebben we dan misschien ook wat te melden aan de groeiende groep mensen die vastgeplakt zitten aan uitzendwerk of een flexcontract voor 8,70 euro per uur. Want die staan ook bij vakbonden en linkse partijen in de kou. Worden we toch weer sociaal.