Teksten over Groenlinks
door Henk Spaan
Wat ging mis in de partijraad (of ging er niets mis) (sep 2009)
Tijdens de vergadering van de partijraad van afgelopen zaterdag, had ik het gevoel dat er iets mis ging in de voorbereiding van het congres, maar tegelijkertijd vond ik dat het niet zo slecht ging. Dus wat vind ik nou eigenlijk?Het leek al vantevoren duidelijk dat het voorstel om de taak van de partijraad te veranderen niet veel kans op het congres zal maken als er een te grote weerstand in de partijraad is. Want veel mensen op het congres hebben geen voor opgezette mening en zullen kijken wat meer direct betrokkenen vinden. Als er dan tien partijraadsleden verklaren dat het voorstel niks is, zal een meerderheid al gauw tegen de plannen stemmen, want de "basis" krijgt op zo'n congres allicht makkelijker steun dan de "top". Dat is één.
Punt twee is dat het van het partijbestuur eigenlijk niet verstandig is geweest om zo vanuit het niets een heel andere structuur aan een congres voor te leggen. Als er dingen in de partijraad moeten veranderen, zou een strategie van een geleidelijke verandering in de gewenste richting, binnen de bestaande structuren veel wenselijker zijn geweest. Binnen de huidige statuten zou nog veel verandering mogelijk geweest zijn maar dergelijke pogingen zijn niet gedaan. Nu is niet duidelijk wat er veranderen kan en moet, er is nog redelijk veel discussie en weerstand en dat is geen gezonde basis voor een discussie over statuten. Want veranderingen van statuten hebben in principe steun van een ruime meerderheid nodig.
De grootste fout is geweest dat er nog geen poging is gedaan om eens een inhoudelijk debat te voeren zoals dat in de toekomst zal moeten gaan. Waarom is er bijvoorbeeld niet een discussie georganiseerd over het pensioenvoorstel van GroenLinks? Toen Jolanda Sap verslag verslag deed van de tweedekamerfractie ontstond er al zo'n debat, dat ging al de goeie kant op. Het probleem is echter dat er veel te moeilijk gedaan wordt over debatten in GroenLinks. Het bestuur denkt dat er allerlei deskundigen moeten komen en dat die deskundigen dan weer op elkaar moeten reageren en dergelijke, maar dat is nou juist niet de bedoeling ! Laat de partijraadsleden, deskundig of niet, die discussie met elkaar voeren. Daar gaat het om! Weg met die deskundigen; voer de discussie zoals die in de afdelingen, tussen leden onderling gevoerd wordt, dan gaan we vooruit. Discussie in de Tent, alweer twee jaar geleden, was een redelijk succes, maar ook daar waren veel te veel deskundigen en was er te weinig debat op het niveau zoals gewone mensen of liever gewone GroenLinks-leden die voeren. GroenLinks doet zo moeilijk over debatten, dat het er in de praktijk bijna nooit van komt.
Ik weet zeker dat de partijraad drie uur lang met elkaar kan praten over AOW en pensioenen en dat dan iedereen zal zeggen dat het een goeie inspirerende discussie was. Maar dat lukt alleen als er geen deskundigen aanwezig zijn die in de discussie meer rechten krijgen dan de anderen en alleen als partijbestuur of partijraadsbestuur niet probeert bepaalde zaken door te drukken. En de voorzitter/ster moet er vooral op letten dat iedereen die reageren of iets zeggen wil, daarvoor ook de kans krijgt.
Hiermee had al geexperimenteerd moeten zijn en het feit dat er zoveel formele zaken op de agenda staan waardoor er geen tijd voor geweest is, is volstrekt niet overtuigend: In het verleden was er zesmaal per jaar een partijraad en nu soms minder dan vier; dus een extra debat-partijraad had best gekund: noem maar een datum en een onderwerp en de rest kunnen die tachtig mensen zelf.
Op de partijraadsvergadering kwam zaterdag weerstand tegen de voorstellen. Dat er twijfels waren is begrijpelijk en ook dat er tegenstanders van de voorstellen waren. Het vervelende was dat die twijfelaars en die tegenstanders hun argumenten wilden samenvatten in de vorm van een motie die de partijraad dan zou moeten aannemen. Dat werd me een gedoe! Het was helemaal niet nodig geweest als in het begin van de discussie al gezegd was dat er aan het eind van de vergadering een peiling zou komen, een peiling die geen formele status zou krijgen, maar wel een beeld zou geven van de verschillende meningen. Juist die motie verhinderde dat we daarvan een beeld konden krijgen, want de motie was alweer een compromis tussen twijfelaars en tegenstanders. De discussie ging over de motie en de formulering ervan, net zoals op VN-conferenties al het gehannes en getouwtrek gaat over de formulering van de slotverklaring. Politiek in het klein.
Een krappe meerderheid steunde de vage motie en wat er op het congres gebeuren gaat is niet duidelijk. Met het aannemen van de motie wordt de kans dat het congres de veranderde partijraad zal goedkeuren niet groter. Maar de krappe meerderheid waarmee hij werd aangenomen maakt die kans ook niet veel kleiner. En eigenlijk maakt het niet veel uit. De vernieuwde partijraad zal blijven zeuren over regeltjes en procedures, dat kan je partijraadsleden wel toevertrouwen. En ook als de nieuwe statuten er niet doorkomen, is er een kans dat echte discussie ooit eens van de grond komt. Heel veel hangt af van de manier waarop de vergaderingen worden voorgezeten en in de loop van de discussies is mij ook duidelijk geworden hoe belangrijk de rol is van het partijraadsbestuur. Ik denk nu dat de grootste winst is te behalen in een beter functioneren van het partijraadsbestuur. Dat bestuur is teveel een verlengstuk geweest van partijleiding en het landelijk bureau.
Ik kwam vroeger nog wel eens op een vergadering en ik weet nog dat de goeie vergaderingen de vergaderingen waren die besluiten moesten nemen en die dan op het laatst uitliepen omdat bij de preciese formuleringen van de besluiten er allerlei nieuwe problemen opdoken waar eerder nog niemand over gedacht had. Zo ging het zaterdag ook, de vergadering liep uit en dat vond ik eigenlijk een goed teken.
Want te vaak konden we op de gewenste tijd naar huis omdat er toch geen enkel echt belangrijke discussie hoefde te worden afgerond.