Teksten over Groenlinks
door Henk Spaan
Verwachtingen toekomstproject zijn te hoog gespannen (juni 2007)
Uit de teksten die de start van het project 2008 begeleiden krijg ik sterk de indruk dat er veel van verwacht wordt. Iedereen kan nu zijn of haar mening geven, er worden op een heel goeie manier beslissingen genomen over de standpunten van groenlinks en het resultaat zal zijn een tekst, waar niemand meer omheen kan, ook niet mensen van buiten groenlinks.Ik ben bang dat het zal tegenvallen en ik zou willen dat de doelstellingen bescheidener waren geweest.
Er wordt nu besloten om alles ter discussie te stellen; alle problemen binnen en buiten de partij. En dan komt er een concept-beginselmanifest, inclusief bijbehorende voorstellen voor strategie en organisatie. Het besluit is in het najaar van 2008 een congres over alle wereldproblemen. Dergelijke congressen zijn meestal saai. Per wereldprobleem is er hooguit een kwartier tijd voor een discussie en hoe je het ook wendt of keert, om een meerderheid voor een tekst te krijgen moet je altijd zoeken naar niet te scherpe formuleringen en het wordt helemaal saai als dan goedwillende personen proberen de verschillende voorstellen samen te voegen tot een compromis-tekst. Ik heb dit soort dingen al vaker geschreven dus ik zal daar niet verder over uitweiden.
Een bescheidener en betere doelstelling zou zijn om op het eerstvolgende gewone congres slechts een of twee onderwerpen op de agenda te zetten en die dan goed te bespreken. Met goed bespreken bedoel ik dat je in de voorbereiding op zoek gaat naar de verschillende meningen binnen groenlinks (en erbuiten bij sympathiserenden) en dat je de vertegenwoordigers van die verschillende meningen vraagt hun voorstellen op papier te zetten. Op het congres komt er dan niet een concept-tekst die geamendeerd kan worden, maar komen verschillende voorstellen waaruit het congres kan kiezen.
De indieners van voorstellen zullen dan niet proberen met compromissen te komen tot zo algemeen mogelijke formuleringen, maar kunnen integendeel proberen hun mening zo scherp mogelijk onder woorden te brengen. En de discussie op het congres kan dan daadwerkelijk een discussie zijn.
Dat stel ik me voor bij een debat-partij. We hoeven elkaar niet de hele tijd te vertellen dat groenlinksers zulke geweldige mensen zijn en dat we zo'n goed programma hebben. We hebben onderling verschillen van mening en het is goed om die verschillen te benoemen en met elkaar te confronteren. Dan krijg je geen verdeeldheid, dan krijg je debat. Ik kan me voorstellen dat bij zo'n aanpak de huidige verdeeldheid tussen de partijleiding en de groep van Leo Platvoet als sneeuw voor de zon zal verdwijnen.
Er zijn heel wat onderwerpen waaraan je een congres kan wijden. Bijvoorbeeld:
- de opwarming van de aarde en de consequenties daarvan voor groenlinks;
- groen of links of allebei;
- groenlinks en de vakbeweging;
- autoverkeer;
- vrijzinnigheid en liberalisme;
- de europese eenwording;
- de opkomst van de SP en de gevolgen voor groenlinks;
- ontslagrecht;
- insiders en outsiders op de arbeidsmarkt;
- onderwijs;
- discussie met (organisaties van) mensen van niet Nederlandse afkomst;
enzovoort.
Het zou goed zijn een of twee van die onderwerpen eens grondig aan te pakken en op een congres te agenderen. En als we een paar keer daarmee ervaring opgedaan hebben kan het zinvol zijn een nieuw partijprogramma te maken.
Maar voorlopig lijkt niet het streven naar debat, maar het streven naar compromissen voorop te staan. Die indruk kreeg ik ook weer uit de evaluatie bijeenkomst in Groningen waar ik aanwezig was. Ik verwachtte een toch vrij vurig debat, maar dat werd (om het oneerbiedig te zeggen) doodgestructureerd door overleggen van voorzitters en van voorzitters van groepjes voorzitters. Elke interessante of goed geformuleerde mening verdween op die manier al na het eerste half uur onder tafel. Ik snap eerlijk gezegd niet dat de vertegenwoordigers van de groep van Leo Platvoet, die toch bij de organisatie van deze evaluatie-bijeenkomsten betrokken waren, akkoord konden gaan met de opzet van de bijeenkomsten. Op het laatst was er een soort stemming waaruit je kon begrijpen dat er toch wel enige ontevredenheid in de zaal was, maar wat de ontevredenen precies bedoelden kwam beslist niet naar voren. Je kan alleen zeggen dat de stemming op de bijeenkomst niet slecht was. Maar dat kwam dan omdat er nauwelijks discussie was. Elk voordeel heb ze nadeel.