Teksten over Groenlinks
door Henk Spaan
Wat is er mis met de organisatie van groenlinks (dec 2006)
Het partijbestuur heeft een brief gestuurd aan de partijraad over hoe het in het komende jaar de discussie wil organiseren over een nieuw beginselprogramma van groenlinks en over de organisatie van de partij. De brief roept bij mij een paar vragen op.Er staat: "Ten tweede is er de wens om de wijze waarop de partij als politieke organisatie functioneert tegen het licht te houden. Dan gaat het om de partijdemocratie en de organisatie van groenlinks als politieke partij". Discussie over de organisatie van groenlinks, dat klinkt aardig, maar al in de volgende alinea lezen we: "Vooraf moet echter duidelijk zijn dat het niet de bedoeling is om een gesloten partij-interne discussie te gaan organiseren".
Waarom staat daar het woord gesloten? Vullen we in plaats van 'gesloten' het woord 'slecht' in, dan lijkt dat nog logisch want niemand wil een slechte discussie. Maar dan staat er eigenlijk niks. Hier staat wel wat, en het wordt vrij onheilspellend als je het woord gesloten helemaal weghaalt. Dan krijg je: "Vooraf moet echter duidelijk zijn dat het niet de bedoeling is om een partij-interne discussie te gaan organiseren".
Ik lees hierin een waarschuwing om vooral niet met vervelende zeur-discussies te komen waarmee het partijbestuur het niet eens is. Dat moet vooraf duidelijk zijn, benadrukt het bestuur.
Nou heb ik altijd gedacht dat partijdemocratie de manier is waarop besluiten in de partij tot stand komen, oftewel partijdemocratie is de organisatie van de partij-interne discussie. Het partijbestuur heeft hierin echter een verfijnde nuance ontdekt, want dat wil wel partijdemocratie maar geen (gesloten) partij-interne discussie. Wie dat begrijpt mag het zeggen.
Ik denk dat een betere partij-interne discussie wenselijk is. De manier waarop de nieuwe vrijzinnige (links-liberale) koers van GroenLinks gelanceerd is verdient niet de schoonheidsprijs (via een boekje van het wetenschappelijk bureau) en dat geldt ook voor de discussie over ontslagrecht en dergelijke. De meerderheid heeft die dingen uiteindelijk wel geaccepteerd, maar het gemor was niet van de lucht en van een partij-interne discussie of doorzichtige besluitvorming is eerlijk gezegd geen sprake geweest. Dat wreekt zich wanneer het gemor op iedere groenlinks vergadering weer de kop op steekt.
De partij-interne discussie moet beter, het partijbestuur wil er alles en iedereen bij halen, maar juist het punt dat mij steeds het meest heeft dwarsgezeten in de organisatie van de discussie blijft onveranderd. Want onder het kopje "Hoe gaan we dat doen?" lezen we: "De uitkomst van het project moet één document zijn dat beschrijft wat de positie van groenlinks is. De bedoeling is dat in het late voorjaar of het najaar van 2008 een amendeerbaar stuk aan het congres wordt voorgelegd".
Juist die amendeerbare lappen tekst zijn niet de goede manier om discussie te voeren en om besluiten te nemen.
Niet met vijfhonderd mensen een tekst schrijven.
We moeten de discussie over de koers van groenlinks en de samenstelling van het nieuwe beginselprogramma uit elkaar halen. Het schrijven van het programma moeten we overlaten aan een groep mensen die schrijven kunnen en die in staat zijn onder woorden te brengen wat ongeveer het gemeenschappelijke gedachtengoed is van leden en achterban van groenlinks. Er zijn heus wel mensen die we wat dat betreft vertrouwen kunnen. Laat een beginselcommissie overleg plegen met het bestuur of met een of andere klankbordgroep en leg aan het congres de keuzes voor die als probleempunten zijn overgebleven. Ik heb in het verleden heel wat congressen over programma's meegemaakt en dat leidde zelden tot interessante discussies en nooit tot interessante resultaten. Meestal was het een vervelend gehannes met compromisformuleringen en met halve minuten spreektijd, gevolgd door stemprocedures die het meest weg hadden van een groenteveiling. En het belangrijkste is dat in de voorbereiding vijfhonderd mensen hun tijd verprutsen met denken over mini-probleempjes, over de formulering van elke zin in tachtig bladzijden tekst. Zonder dat gedoe zal het programma waarschijnlijk meer samenhangend, beter leesbaar en waarschijnlijk voor de kiezer meer overtuigend worden. En voor de mensen die het gaan schrijven is er meer eer aan te behalen. Ze kunnen zelfs proberen het mooi op te schrijven.
Het congres krijgt daarna een beperkt aantal keuzes voorgelegd die vervolgens beter overwogen en besproken kunnen worden. De beginselcommissie krijgt vervolgens de taak toevertrouwd om de gemaakte keuze in de tekst te verwerken.
Uit elkaar trekken.
Op deze manier is er in principe meer tijd en ruimte voor discussie over de koers van groenlinks. Bijvoorbeeld voor een discussie over een linksere of een groenere koers voor groenlinks. Zo'n discussie moet je niet beginnen met een concepttekst die geamendeerd kan worden. Want meestal is zo'n concepttekst al een compromis en amenderingen leiden bijna altijd tot verdere afzwakking van alles wat enigszins omstreden is en van alles wat scherp geformuleerd is. Resultaat: nietszeggende uitspraken en een verdoezeling van meningsverschillen. Meningsverschillen hoeven niet verdoezeld te worden, zij bepalen juist de levensvatbaarheid en de aantrekkingskracht van politieke partijen !
De congresvoorbereiders moeten het onderwerp 'uit elkaar trekken' en meerdere formuleringen naast elkaar aan het congres voorleggen. Om het heel grof te zeggen: het congres moet kunnen kiezen tussen:
- groenlinks moet geen liberalere maar een linksere koers gaan varen, of:
- groenlinks moet het milieu en de opwarming van de aarde als eerste prioriteit kiezen, of:
- groenlinks is blij met de nieuwe vrijzinnige koers van de partij.
En hoe beter in de voorbereiding de argumenten worden uitgewerkt, des te beter wordt de congresdiscussie. Op allerlei manieren kunnen keuzen worden uitgewerkt of beargumenteerd.
In de voorbereiding kan ook blijken dat sommigen nog geen keuze willen maken: - Het congres besluit over de koers van groenlinks in het komende jaar verder te praten.
Dus niet één amendeerbaar programma op het congres, maar de keuzes voorleggen die daadwerkelijk binnen de gelederen van groenlinks door verschillende groepen of personen verdedigd worden.
En het congres mag besluiten! Dat versta ik onder partijdemocratie: een congres dat daadwerkelijk belangrijke keuzes mag maken. Die discussie hoeft helemaal niet gesloten te zijn.