Teksten over Groenlinks
door Henk Spaan
Weer zo'n congres (sep 1993)
(Uit: Politiek maandblad Groen Links, nov 1993)Er is weer een congres in aantocht. Het gaat over het verkiezingsprogramma en dus komen alle problemen van de wereld aan de orde en zullen alle opvattingen over al die problemen te horen zijn. De stroom amendementen is enorm en ik heb mezelf daarbij niet onbetuigd gelaten. Er is een amendementendag geweest om het aanbod in te dammen, maar het resultaat daarvan is beperkt gebleven.
Waarschijnlijk gaat zich dus herhalen wat op eerdere congressen gebeurde en wat ik me nog goed herinner van de CPN. In congressen waar te veel problemen behandeld worden, vindt geen discussie plaats tussen mensen met verschillende opvattingen. Het is een gerommel met stukjes tekst waarbij díe stukjes tekst de "strijd" winnen, die het best de kool en de geit sparen. Het slachtoffer is de Nederlandse taal. Alleen wie erbij was, weet de bedoeling van spitsvondigheden als: "een ecologisch gestuurde economie met marktelementen" en "het inlopen van achterstanden sinds 1982 wat een wezenlijke verbetering betekent voor de minima".
Ik heb mijn amendementen ingediend, maar ik besef nu dat van een discussie daarover geen sprake zal zijn. Dat is geen kwade wil; er is gewoon geen tijd voor. In twee minuten spreektijd kan je geen gecompliceerde redeneringen uiteenzetten of reageren op meer dan één tegenargument. Misschien haal ik bij de stemmingen een succesje en wordt een zin anders dan het bestuur voorstelde. Maar dat zal niet meer zijn dan een rimpel in het water.
Een verkiezingsprogramma is belangrijk en moet niet verschijnen zonder discussie. Maar wat nu (opnieuw) gaat gebeuren levert niet de discussie die nodig is of interessant zou kunnen zijn. Ik concludeer dat niet een congres het verkiezingsprogramma moet opstellen, maar een redactie. Die moet van vroegere congresuitspraken behoorlijk Nederlands maken. Het bestuur moet commentaar leveren en individuele leden (of afdelingen) kunnen schriftelijk reageren wanneer de voorgestelde tekst tezeer afwijkt van de gemiddelde opvatting van Groen Links. De redactie kan dat nog verwerken of terzijde leggen. Zo krijg je geen schokkend verkiezingsprogramma maar dat krijg je met het komende congres zeker ook niet.
Op congressen moet niet teveel tegelijk aan de orde komen en het uitgangspunt moet niet een te amenderen ontwerptekst zijn. Het is beter het congresonderwerp vast te stellen en te beginnen met een "open ronde", en vervolgens te streven naar de exacte formulering van verschillende opvattingen. Het congres moet de verschillende voorstellen zorgvuldig naast elkaar zetten en dan gewoon stemmen. Het is niet nodig steeds compromissen te zoeken. Het is toch geen ramp als 45 procent van Groen Links tegen economische groei is, 45 procent voor selectieve groei en krimp en 10 procent vóór economische groei? Waarom zou je zolang hannesen tot er een onbegrijpelijke worst woorden is overgebleven? Het is wél belangrijk te weten hoe de verhoudingen ongeveer liggen en in de loop van de tijd veranderen. Dat wordt met name met die compromissenzoekerij moeilijk. Een verkiezingsprogramma kan later best uitleggen dat de meningen binnen Groen Links verschillen en veranderen.
Ik schrijf dit omdat ik denk dat het congres inhoudelijk zal tegenvallen. Maar ook omdat ik voor het congres een uitvoerig stuk heb geschreven met een pleidooi voor een groenere oriëntering van GroenLinks. Daarmee zal niets gebeuren omdat er geen plaats en geen tijd voor is. Als zelfs op een congres geen ruimte is voor stukken langer dan één bladzijde en voor wat ingewikkelder redeneringen, dan is er iets mis binnen GroenLinks. Daarom hoop ik dat er in de toekomst eerst een open ronde komt waarin mensen de kans krijgen hun mening uiteen te zetten zonder die te hoeven gieten in de vorm van amendementen. In plaats van die 216 bladzijden amendementen die we voor de amendementendag gekregen hebben, kunnen we dan beginnen met 100 bladzijden serieuze redeneringen.
Zo kan Groen Links een interessant congres organiseren over de verhouding tussen het rijke westen en de derde wereld, resulterend in duidelijke uitspraken van Groen Links of in een duidelijk beeld op de spreiding van meningen binnen Groen Links. En persoonlijk geef ik dan nog de voorkeur aan het thema autoverkeer voor het eerstvolgende congres. Want heel Nederland zalft over het milieu, maar van een teruggang van het autogebruik is niets te merken. Een boeiend onderwerp dus.