De CPN van 1982 tot 1986
door Henk Spaan
De vernieuwing, oude wijn in nieuwe zakken (februari 1985)
(Koerier maart 1985, ook als pamflet uigedeeld op het congres)In de voorbereiding van dit congres zijn door mij vijf amendementen ingediend, allemaal voor hoofdstuk zes over de partijorganisatie. Alle vijf deze amendementen zijn door het partijbestuur van de agenda afgevoerd door ze in te delen bij de rubriek "Niet ter stemming voorleggen". Ook mijn beroep hiertegen is inmiddels hoogstwaarschijnlijk door de beroepscommissie afgewezen. Alle vijf de amendementen gingen zeer direct in op de discussies die op dit congres gevoerd worden en ik denk dat niemand zal kunnen volhouden dat ze niet ter zake zouden zijn. Ik wil een voorbeeld geven, omdat dat amendement precies gaat over de nu ontstane situatie, waarin inhoudelijke discussiebijdragen weggecensureerd worden.
HOOFDSTUK VI paragraaf 7 geheel vervangen door:
7) Het congres besluit, dat in de partij een discussie gevoerd zal worden over nieuwe statuten, onder andere met behulp van het door het aftredende partijbestuur gepubliceerde materiaal. De verschillende opvattingen die in deze discussie naar boven komen, zullen aan een volgend congres worden voorgelegd, zodat dat congres de uiteindelijke tekst kan vaststellen. Bij voorkeur wordt deze discussie nog in 1985 afgerond.
Toelichting. Mijn kritiek is dat er niet één discussieronde georganiseerd moet worden, maar een hele discussie (de leden moeten bij alle ronden betrokken worden); voorts moet de discussie niet slechts met behulp van het materiaal van het partijbestuur gevoerd worden, maar ook met materiaal van andere leden; tenslotte moet aan het volgende congres niet een definitief ontwerp worden voorgelegd, maar alle voorstellen die in de discussie geformuleerd zijn, naast elkaar.
Tot zover het amendement. Het is met name dat laatste argument waar het nu om draait. Niet iedereen hoeft het er mee eens te zijn, maar een serieus amendement is het wél. Nu kan ik eisen dat mijn amendement alsnog behandeld wordt, en daarnaast dat ook amendementen van anderen alsnog behandeld worden (want ik denk niet dat ik de enige ben met een dergelijke ervaring met zijn of haar amendement; heeft er bijvoorbeeld niemand een voorstel voor een partijraad ingediend ?), maar het is nu wel duidelijk dat dat geen enkele oplossing biedt. De congressen zelf moeten veranderen. Ik ben van mening dat congressen in de toekomst niet meer moeten worden gehouden op deze manier, maar zoals ik dat in mijn amendement voorstel. Er moet ruim van te voren bekend gemaakt worden welke kwestie op de agenda staat. Vervolgens moet in een discussie in de gehele partij geïnventariseerd worden welke opvattingen er bestaan (alle opvattingen). En tenslotte moet het congres een keuze doen uit alle zo goed mogelijk geformuleerde alternatieven. Weg met die saaie ontwerp-resoluties ! Die leiden er slechts toe dat uiteindelijk na alle amenderingen het meest gemiddelde van het gemiddelde overblijft, en dat er zelden of nooit concrete, bindende besluiten genomen worden. En dat leidt er vervolgens weer toe dat het partijbestuur achteraf kan doen en laten wat het zelf wil. (Valt het niet op, dat deze tekst alweer vol algemeenheden staat, en dat de toegestane amendementen nauwelijks uitzicht bieden op verbetering ??).
Hoe bereiken we dat het in de toekomst anders gaat ?
De afwijzing van de door mij (en ongetwijfeld ook door anderen) ingediende amendementen bewijst dat het bitter weinig zin heeft om te blijven werken via de hiërarchische partijkanalen (over een jaar zeker weer een amendementje indienen, dat als niet ter zake opzij wordt geschoven ?!). Zo verandert er nooit wat. Ik heb daarom het voorstel om nog tijdens dit congres een vergadering te organiseren met al diegenen die vinden dat belangrijke amendementen ten onrechte verdwenen zijn en die mee willen praten over een democratischer structuur van de partij. Ik stel voor om nog tijdens dit congres een groep te vormen, die gaat streven naar een democratisering van de partij, en die in de komende tijd de discussie voor het statuten-kongres gaat voorbereiden. Iedereen die de huidige gang van zaken af keurt, en die mee wil doen aan een dergelijke groep, vraag ik daarom om zich bij mij op te geven om een afspraak te maken voor een eerste bijeenkomst. Op die bijeenkomst kunnen achtereenvolgens de volgende punten besproken worden: laten we de pers toe ?; laten we tegenstanders van het initiatief toe, zonder meer, als waarnemer, of helemaal niet ?; een inventarisatie van alle verdwenen amendementen; wat kiezen we als gemeenschappelijk uitgangspunt ?; willen we ook na het congres bij elkaar blijven komen ?; kunnen we nog op het congres een gemeenschappelijke verklaring uitgeven ?
Het lijkt mij dat deelnemers absoluut niet overal dezelfde opvatting over hoeven te hebben, bijvoorbeeld over de linkse samenwerking, of over de weg naar het socialisme of over arbeidstijdverkorting, behalve dan dat iedereen het ermee eens moet zijn, dat de manier waarop de discussie in de partij georganiseerd is, drastisch veranderen moet. Allen die een verandering in de partij willen, zullen een voor een uit de partij verdwijnen, als we blijven wachten tot het partijbestuur bepaalde vrijheden geeft. We zullen die vrijheden daarom moeten nemen ! We moeten het partijbestuur duidelijk laten weten, dat het niet voldoende is om overal met grote letters
VERNIEUWD (NU met dubbele slagkracht !)
op te zetten, maar dat er echt iets moet veranderen.
Henk Spaan (afdeling Wageningen)