Het klimaat

door Henk Spaan



Het broeikaseffect

Het is niet eenvoudig het broeikaseffect te begrijpen. De Nederlandse Wikipedia brengt ons niet veel verder. Daar lezen we: Het broeikaseffect is het proces waarbij warmtestraling van een planetair oppervlak geabsorbeerd wordt door atmosferische broeikasgassen en vervolgens uitgezonden wordt in alle richtingen. Doordat een deel wordt teruggezonden naar het aardoppervlak, neemt daardoor de oppervlaktetemperatuur toe.
Ik zou beginnen vast te stellen dat de zon allerlei soorten lichtstralen naar de aarde stuurt en daarmee het aardoppervlak verwarmt. 's Nachts bij een heldere hemel kan de temperatuur sterk dalen: dan blijkt dat de aarde warmte uitstraalt en behoorlijk veel ook. We mogen aannemen dat die uitstraling ook overdag plaatsvindt, maar dat merken wij niet. Op de maan of op Venus zouden we dat wel zien. Als er 's nachts wolken zijn is de afkoeling veel minder: Waterdamp houdt de warmte als een soort deken binnen de aardse atmosfeer. Daarom zeggen ze dat waterdamp het belangrijkste onderdeel is van het broeikaseffect; maar ik heb ook ergens gelezen dat we waterdamp niet moeten beschouwen als een broeikasgas, wat ik niet helemaal snapte. Als water het belangrijkste broeikasgas is, zou dat de strijd tegen het broeikaseffect wel een hopeloze strijd maken: een strijd tegen wolken en water. Ze zeggen nu dat de straling die de aarde uitzendt niet vrijelijk de ruimte in kan stromen maar gedeeltelijk wordt geabsorbeerd door stoffen die met name de warmte straling (het rode licht) opvangen en vervolgens weer terugspiegelen naar het aardoppervlak: opwarming!
Maar ik snap niet waarom de straling (met name de rode) die de zon naar ons toe stuurt, dan niet eveneens door diezelfde stoffen wordt geabsorbeerd en voor een deel weer terug de ruimte in wordt gestuurd en dus het aardoppervlak niet bereikt: afkoeling! En mag je dan denken dat de instraling van de zon veel omvangrijker is dan de uitstraling van de aarde en dat broeikasgassen dus per saldo voor een afkoeling zullen zorgen?